دیکته موسیقی به معنای توانایی تشخیص و تفکیک نت‌های یک ملودی است کسی که گوش موسیقی قوی داشته باشد می‌تواند با شنیدن یک ملودی به راحتی نت‌های ملودی را در ذهنش ببیند و آنها را با ساز اجرا کند و یا ملودی را بخواند.
رسیدن به این توانایی برای هر هنرجویی میسر است و به تمرین‌های که برای این منظور انجام می‌شود تمرین دیکته موسیقی و یا تقویت گوش موسیقی گفته می‌شود.
تقویت گوش موسیقی چه کاربردی دارد؟
۱- موسیقی از صوت ساخته شده است و گوش انسان در محدوده فرکانسی مشخصی قادر به شنیدن اصوات است و نت‌های موسیقی در همان محدوده فرکانسی قرار دارند. هر نت فرکانس مشخصی دارد با تغییر فرکانس صوت صدایی که می‌شنویم تغییر می‌کند زیر و یا بم می‌شود اما این تغییر برای هر کسی مشخص و ملموس نیست.
بنابراین کسی که گوش موسیقی خوبی ندارد و تفاوت نت‌ها را حس نمی‌کند در واقع نمی‌تواند موسیقی را بشنود و بسیاری از ظرافت‌ها و زیبایی‌ها را درک نمی‌کند.
مهم‌ترین مساله برای هر کسی که علاقه‌مند به یادگیری موسیقی است و یا حتی کسی که تنها شنونده موسیقی است هنر خوب شنیدن است استاد فرامرز پایور معتقد بودنند که موسیقی ما بیش از آنکه نیاز به نوازنده خوب داشته باشد نیازمند شنونده خوب موسیقی است و این نظر کاملا درست است اگر در یکی از کشورهای پیشرفته که موسیقی را از مدرسه به صورت علمی یاد می‌گیرند جمعی در کنار هم قرار بگیرند هر آوازی را که با هم بخوانند صدای فالشی از آنها شنیده نمی‌شود همه آواز را به درستی می‌خوانند اما متاسفانه در ایران اگه در کنار هم باشیم و تصنیف ای ایران را که همه شنیده‌اند بخوانیم صداهای فالش زیادی به گوش می‌رسد. این مساله ناشی از عدم توجه به دیکته موسیقی و تقویت گوش موسیقی است.
بنابراین تمرین دیکته موسیقی تنها مختص کسانی که نوازنده هستند نیست بلکه هر شخص علاقه‌مند موسیقی با تمرین دیکته موسیقی درک و دریافت بسیار بهتری از موسیقی خواهد داشت.
۲- تقویت گوش موسیقی نقش بسیار پر رنگ و مهمی در اجرای موسیقی دارد بسیاری از هنرجویان موسیقی تصور می‌کنند نوازندگی یعنی حفظ کردن ملودی، رعایت ریتم و حرکات دستان و انگشتان بر روی ساز، در حالیکه مهم‌ترین بخش اجرای موسیقی قابل مشاهده نیست یک نوازنده خوب پیش از نواختن با سازش ملودی را به خوبی در ذهنش می‌تواند بشنود.
هنرجویان مبتدی حفظ می‌کنند که در هر لحظه از اجرای قطعه کدام پرده تار را بگیرند یا کدام خرک سنتور را بنوازند این شیوه از اجرا برای شروع مناسب است اما پس از مدتی باید گوش موسیقی هنرجو تقویت شود تا ملودی مشخص کند که دستان نوازنده به کدام قسمت ساز حرکت کند و نه بر عکس.
اگر نوازنده بتواند ملودی را پیش از اجرا در ذهنش بشنود به جای اینکه به صورت مکانیکی شیوه نواختن بر روی ساز را حفظ کرده باشد اجرای موسیقی‌اش عمق بیشتر و کیفیت بسیار بهتری خواهد داشت
۳- برای کوک کردن ساز خود پیش از آنکه دست به سیم‌های ساز خود بزنید بایستی گوش موسیقی خوبی داشته باشید شما اگر توان تشخیص تفاوت بین نت‌ها را ندارید چطور می‌خواهید بفهمید که یک سیم از ساز را باید بم‌تر یا زیرتر کوک کرد؟ بدیهی است که تقویت گوش موسیقی پیش نیاز کوک ساز است.
۴- اگر دوست دارید روزی آهنگسازی کنید بایستی گوشی بسیار قوی داشته باشید و به همان سهولت و راحتی که در نوازندگی نت‌ها را بر روی ساز پیدا می‌کنید بایستی بتوانید بر نت‌ها کاملا مسلط باشید یعنی بدون ساز بتوانید هر نتی را درست بخوانید بسیاری از آهنگسازان بزرگ بدون استفاده از ساز قطعات خود را می‌سازند زیرا کاملا به ابزاری که دارند که همان نت‌هاست مسلط هستند.
۵- برای نوازندگان سازهایی مثل کمانچه، ویولن، عود و… اهمیت تقویت گوش موسیقی در شروع یادگیری ساز بیشتر از نوازندگان سازهایی مثل سنتور و پیانو و…هست زیرا که نوازندگان چنین سازهایی بایستی فالش اجرا نکنند.
