اکنون نوبت به شروع یادگیری ریتم رسیده است.
آیا تا به حال در حین شنیدن موسیقی و نواخته شدن نت‌ها به این نکته توجه کرده‌اید که هر نت موسیقی برای چه مدت زمانی اجرا می‌شود؟
مدت زمان اجرای هر نت موسیقی دقیقا محاسبه می‌شود و به همین علت موسیقی را با ریاضیات مقایسه می‌کنند.
قبلا توضیح دادم که نت‌ها بر اساس زیر و بمی نام‌های متفاوتی دارند و در موقعیت‌های متفاوتی قرار می‌گیرند.
حالا این مطلب مهم را بایستی یاد بگیرید که نت‌ها بر اساس مدت زمان نواخته شدن چگونه تقسیم‌بندی می‌شوند.
تقسیم‌بندی نت‌ها از نظر دیرند
تقسیم‌بندی نت‌ها بر اساس کشش زمانی یا دیرند را با کشیدن نت با اشکال مختلف مشخص می‌کنند.
در تصویر زیر این تقسیم‌بندی و نام نت‌ها را می‌بینید.
نت گرد بزرگترین نت از نظر زمان اجرا است.
مدت زمان اجرای نت سفید نصف مدت زمان اجرای نت گرد است.
مدت زمان اجرای نت سیاه نصف مدت زمان اجرای نت سفید و یک چهارم نت گرد است.
مدت زمان اجرای نت چنگ نصف مدت زمان اجرای نت سیاه و یک هشتم نت گرد است.
مدت زمان اجرای نت دولاچنگ نصف مدت زمان اجرای نت چنگ و یک شانزدهم نت گرد است.
به عنوان مثال اگر در یک قطعه موسیقی اجرای نت گرد ۲۰ ثانیه طول بکشد در آن صورت مدت زمان اجرای نت سفید بایستی ۱۰ ثانیه، نت سیاه ۵ ثانیه، نت چنگ ۲/۵ ثانیه طول بکشد.
در تصویر زیر تقسیم‌بندی نت‌ها را به طول کامل مشاهده می‌کنید.
قبلا در مورد شکل نت‌ها توضیح دادم همینطور که می‌بینید در انتهای نت‌های چنگ و یا دولاچنک خط یا خطوطی کشیده می‌شود که به آن پرچم نت گفته می‌شود.
پرچم نت‌های چنگ و دولاچنگ می‌تواند به هم متصل و یا جدا از هم باشد. در تصویر نت‌ها چنگ در دو حالتی که پرچم آن‌ها به هم متصل شده و یا جداست مشخص است. در مقالاتی بعدی در مورد علت آن خواهم نوشت.
سکوت در موسیقی
علاوه بر اینکه در هر لحظه نوازنده یک نت موسیقی را بایستی بنوازد در برخی از لحظات هم نوازنده سکوت می‌کند. این سکوت برای چه مدتی بایستی باشد؟
سکوت هم در موسیقی محاسبه می‌شود و ما سکوتی معادل ارزش زمانی نت گرد، سیاه، سفید و…داریم. یعنی اگر یک سکوت سیاه در قطعه دیدیم بایستی به اندازه مدت زمان اجرای یک نت سیاه هیچ نتی را اجرا نکنیم و سکوت کنیم.
سکوت از نظر زمانی تقسیم‌بندی دارد که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
لطفا دقت کنید که سکوت گرد یک خط تیره است که در زیر خط چهارم حامل قرار می‌گیرد و سکوت سفید یک خط تیره است که در بالای خط سوم حامل قرار می‌گیرد.
نت‌ها و سکوت‌های نقطه‌دار
در جلوی هر یک از نت‌های موسیقی و سکوت‌ها گاهی یک نقطه کشیده می‌شود.
قرار گرفتن نقطه به این معناست که به زمان اجرای نت و یا سکوت به اندازه نصف ارزش زمان همان نت یا سکوت بایستی اضافه شود. تصویر زیر برای نت‌ها و سکوت‌های مختلف مشخص می‌کند که در صورت داشتن نقطه معادل چه نتی بایستی به دیرند اضافه شود.
به عنوان مثال اگر نت سیاه در قطعه در ۲ ثانیه اجرا شود در صورتی که نقطه داشته باشد بایستی در ۳ ثانیه اجرا شود.
یک سیاه نقطه دار از نظر زمانی معادل با مجموع ارزش زمانی یک نت سیاه و یک نت چنگ است. و یا به عبارت دیگر یک سیاه نقطه‌دار از نظر زمانی معادل با سه نت چنگ است.
شما بایستی شکل‌های مختلف نت‌ها و سکوت‌ها را بر اساس دیرند یا کشش زمانی حفظ کنید. تا در هنگام نوازندگی بدانید هر نت را برای چه مدت بنوازید این مقدمه یادگیری ریتم است.
